Suïcidaliteit

Wat is betekent suïcidaliteit?

Suïcidaliteit, zelfmoordgedachten of gedachten aan zelfdoding. Het zijn verschillende bewoordingen, met daarin verschillende gevoelswaarden, stigma’s of vooroordelen verbogen.

Zelf kies ik meestal voor ‘suïcidaliteit’, een Latijns woord dat vertaald kan worden naar zowel zelfdoding als zelfmoord. Daarnaast ben ik van mening dat mocht ik overlijden aan suïcide dat ik dan mijn psychische aandoening mij heeft vermoord. Ik ben dan ook niet tegen het woord zelfmoord, maar uit respect voor hen die daar wel fel tegen zijn, zal ik het op deze pagina over suïcide hebben.

Suïcidaliteit is heel breed. Het is een spectrum: voorbijgaande gedachten, opdringende gedachten, beginnende plannen, uitgebreide plannen, opdringende plannen, een poging tot of een daadwerkelijke geslaagde suïcide.

Dat praten over suïcidaliteit aanzet tot suïcidaliteit is allang achterhaald. Als je het op de juiste wijze, met respect en hoop, doet kan het juist beschermend werken. Praten over suïcidaliteit is belangrijk om stigma’s te doorbreken, en ervoor zorgen dat mensen er makkelijker hulp voor kunnen vinden.

Suïcidaliteit is een heel kwetsbaar, gevoelig en zwaar onderwerp wat mensen heel hard kunnen raken. Dit is niet alleen voor mensen die lijden aan suïcidaliteit, maar vooral ook voor betrokkenen zoals familie of hulpverleners, of nabestaanden van een suïcide. Ik probeer dit onderwerp dan ook altijd respectvol, hoopvol, maar ook met enige -vaak zwarte- humor en zelfspot te benaderen.

Hoe ziet suïcidaliteit er bij mij uit?

Zelf heb ik last van chronische suïcidaliteit, en soms acute. Dat betekent dat ik regelmatig, zonder een echte aanleiding, voorbijgaande gedachten aan suïcide heb, en soms door mijn bipolaire stoornis of door mijn persoonlijkheidsstoornis hier een opleving van heb. Ik kan dus om verschillende redenen suïcidaal zijn.

Mijn bipolaire stoornis kan mij vooral in perioden van zware depressie, of een gemengd beeld, wijsmaken dat ik niets waard ben, dat ik niets kan, dat het nooit anders is geweest of dat ik nooit meer beter zal worden. Een tijdlang kan ik mijn gedachten corrigeren, maar als het weken aanhoudt dan ben ik op een gegeven moment op en wordt de strijd tegen mijn suïcidaliteit op een gegeven moment onmogelijk.

Deze suïcidaliteit bouwt zich langzaam op, wat het op tijd om hulp vragen makkelijker maakt, maar ook het maken van een plan wordt hierdoor ook makkelijker.

Vanuit mijn persoonlijkheidsstoornis is er vrijwel altijd sprake van een trigger. Dit is meestal een gebeurtenis die dingen van vroeger los maakt. Het kan zijn dat ik door middel van de suïcidaliteit mezelf alvast straf, zodat iemand van vroeger dat niet gaat doen. Het kan ook een manier zijn om om hulp te vragen, omdat ik geen hulp mag krijgen als ik het niet super-super hard nodig heb.

Deze vorm van suïcidaliteit is sterk verminderd na schematherapie, maar loert altijd nog op de hoek. Het allerbelangrijkste is dat ik manier vind om goed voor mezelf te zorgen, vaak heb ik hier dan hulp bij nodig en als het echt slecht gaat heb ik het nodig dat er even voor mij gezorgd wordt.

Bij beiden vormen van suïcidaliteit heeft een opname in een kliniek in eerste instantie geen plaats. Bij het bestrijden van een langdurige depressie, waarbij ik het gevoel heb niets voor te stellen en niets kan, zal deze wekenlange strijd eerder erger worden in een ongezonde omgeving als een psychiatrische kliniek, dan minder. Bij suïcidaliteit vanuit de persoonlijkheidsstoornis, kan een korte time-out opname mij een zetje geven om laagdrempelig om hulp te kunnen vragen, maar de opname is geen plek waar je vriendelijke zorg ontvangt. Bovendien is het belangrijk dat ik juist hulp vraag als het nog niet op het randje van de dood balanceer.

De patiëntentelefoon van GGZ Rivierduinen, snel opschaalbare zorg van het fact-team waar ik onder behandeling ben, IHT (intensive home treatment, weekendzorg), ADB (acute dagbehandeling) en het Respijthuis zijn middelen die kunnen voorkomen dat er een opname nodig is en dus voorkomt dat ik in de ongezonde opname omgeving terecht komt. Ook de Luisterlijn en Stichting 113 spelen voor mij hierbij een belangrijke rol.

Voor wie heb ik al een lezing over suïcidaliteit verzorgd?

• Mensenbieb/politie
  • Tijdens de gesprekken die ik namens de Mensenbieb voer, is mijn onderwerp altijd suïcidaliteit. Dit zijn vaak heftige, maar hele mooie gesprekken. De keer dat ik met de politie sprak staat me nog heel erg nabij. De manier waarop zij worstelden met de materie, de mensen die ze hebben gevonden, maar ook de vooroordelen die doorbroken mochten worden (bijvoorbeeld, opname is veilig, dus ga naar de opname) maakten veel indruk op me.
• Suïcidepreventiecentrum
  • In … werd ik gevraagd te vertellen over mijn ervaringen door het suïcidepreventiecentrum in Harderwijk. Ook hier viel mij opnieuw op dat de meeste hulpverleners een opname in een kliniek als een soort heiliger graal beschouwen. Je kunt op de acute opname namelijk prima een zelfmoordpoging doen. Het is weliswaar veiliger dan thuis -zeker als je zelf wilt doorleven- maar het is geen lange termijn oplossing. Er vindt vrijwel geen therapie plaats, en je bent omgeven door zeer ernstig zieke psychiatrisch patiënten. Bovendien, als ik pas naar huis mag als ik niet meer suïcidaal ben, dan kom ik nooit meer thuis.
    Uiteindelijk hebben we een mooie discussie gehad over hoe dan wel goede zorg arrangeren voor mensen die last hebben van suïcidaliteit.

Sneakpreview?

Nieuwsgierig geworden? Op YouTube staan twee vlogs die ik gemaakt heb over suïcidaliteit. Ik werkte ook samen met Stichting 113 aan een filmpje.

Hier komt binnenkort de PowerPoint die ik heb gebruikt bij de lezing voor het suïcidepreventiecentrum

Wat als ikzelf met suïcidaliteit worstel?

Want ontzettend heftig! Het is belangrijk om er niet alleen in te staan. Neem contact op met 113, je huisarts, je hulpverlener of neem iemand anders in vertrouwen (bijvoorbeeld je leraar of een vertrouwenspersoon) en vertel dat je last hebt van deze gedachten.

Er is een manier om ermee te leren leven of om ervan af te komen. Ik heb heel lang niet kunnen geloven, maar het is wel waar. Het kan overgaan of leefbaar worden, met medicatie, therapie of domweg door de tijd. Ik beschouw zelfmoordgedachten als iets wat buiten mij staat, wat zich aan mij opdringt, maar wat eigenlijk niet van mij is. De psychisch zieke kant die soms mij overmeestert, maar mij niet is.

Op de korte termijn kun je proberen het steeds een uur uit te stellen. Nog een uur, en dan… nee, nog een uurtje, nog dag en dan, en dan nog een dag. Je zult verbaasd zijn dat je je gedachten blijkbaar een vol uur kunt verdragen, en als je dat één uur kunt, dan kun je dat nog een uur en nog een dag verdragen. Net zolang tot je je huisarts of je therapeut weer ziet.

Bel via de huisartsenpost naar de crisisdienst in een acute situatie, en bel 112 als zelfs de huisartsenpost/crisisdienst te lang voor je duurt of als je jezelf al in een potentieel gevaarlijke situatie hebt gebracht.

Vooral: schaam je niet!

Ik wil een lezing over suïcidaliteit

Wil je ook een lezing, (gast) college of werkgroep over suïcidaliteit? Neem dan nu contact met me op. Ik maak iedere lezing volledig op maat voor jouw doel en doelgroep.