HEE: herstel, ervaringsdeskundigheid, empowerment

De geschiedenis van de HEE-beweging

Gelijktijdig aan de beweging mensen zich vrijer begonnen te voelen, begon in de jaren zeventig met de antipsychiatrie de herstelbeweging. Cliënten en familie begonnen meer op te komen voor de belangen van de cliënt, maar pas in de jaren negentig begon deze beweging ook meer geaccepteerd en gewaardeerd te worden.

Wat betekent Herstel?

Binnen de HEE-beweging spreken we over verschillende soorten herstel.

In de medische wereld wordt met herstel vaak ‘beter worden’ bedoeld. Je symptomen worden minder of verdwijnen helemaal, dus ben je weer beter. In de psychiatrie kun je bijvoorbeeld denken aan dat je niet meer aan de DSM-criteria voldoet.

In de herstelbeweging wordt er veel verder gekeken. Naast om ‘beter worden’ (klinisch herstel), kan het ook draaien om maatschappelijk herstel (meedoen in de maatschappij), persoonlijk herstel (werken aan je persoonlijke groei) of functioneel herstel (je hersens aan het werk zetten).

Als deze soorten herstel kunnen bijdragen aan een goede kwaliteit van leven en je gelukkig voelen. Zeker als je langdurige of chronische psychische problemen hebt, weet of denk je vaak dat je niet meer beter gaan worden, maar dat betekent niet dat je afgeschreven bent. Je kunt nog steeds herstellen, misschien niet meer op klinisch herstel, maar wel op de andere soorten herstel.

Wat betekent Ervaringsdeskundigheid?

Ervaringsdeskundigheid is een breed begrip en wordt door verschillende mensen of instanties anders gebruikt. In den beginne betekent ervaringsdeskundigheid dat je kundig bent door ervaring: iedereen is dus wel ergens ervaringsdeskundige in. Op de opleiding tot ervaringsdeskundige wordt gedoceerd dat je jezelf pas ervaringsdeskundige mag noemen als je de juiste opleiding hebt gevolgd en als hulpverlener werkt met je ervaringsdeskundigheid.

Beiden zijn waar. Binnen de herstelbeweging wordt een iets genuanceerdere versie gebruikt. Hier ben je een ervaringsdeskundige als je drie bronnen van kennis functioneel kunt toepassen. Het gaat om je eigen ervaring, de ervaringen van anderen èn theoretische kennis, die je dus tegelijkertijd functioneel kunt inzetten.

Ervaringsdeskundigen kunnen professionele hulpverleners zijn, maar ook vrijwilligers. Ook kunnen ze allerlei verschillende soorten werk doen: ze werken als belangenbehartigers, proefpersonen voor wetenschappelijk onderzoek, de uitvoerders van dat wetenschappelijk onderzoek, sprekers, schrijvers, begeleiders van herstelgroepen, coördinator, onafhankelijk cliëntondersteuners. Je kunt het eigenlijk zo gek niet bedenken, of er werken ervaringsdeskundigen.

Er zijn opleidingen tot ervaringsdeskundigen: van herstelcursussen, de HEE-cursussen, tot mbo en hbo opleidingen. Bij Herstelacademies kun je vaak cursussen en workshops volgen om je ervaringsdeskundigheid te ontwikkelen. Mocht je een professional in de cliëntondersteuning willen worden, dan zijn er verschillende erkende mbo- en hbo-opleidingen.

Wat betekent Empowerment?

Het woord empowerment laat zich moeilijk te vertalen naar het Nederlands. Ik heb geprobeerd om het met een wordcloud zichtbaar te maken. Het gaat erover dat je weer zelf grip krijgt op wie je bent en wat er met je gebeurd.

Dat kan door bijvoorbeeld een herstelcursus te volgen, maar ook een signaleringsplan maken valt hieronder. Dat kan er namelijk voor zorgen dat wanneer jij je eigen regie even kwijt bent, er toch gehandeld wordt zoals jij (eventueel samen met je hulpverlener) hebt bedacht hoe jij op dat soort momenten behandeld wordt. Hier kun je zien hoe je zo’n signaleringsplan of crisisinterventieplan maakt.

Voor wie heb ik al een lezing over herstel, ervaringsdeskundigheid en empowerment verzorgd?

• Hogeschool Leiden
• Mensenbieb
• Bijscholing POH GGZ Den Haag

Sneakpreview?

Nieuwsgierig geworden? Hier komt binnenkort een PowerPoint presentatie waarmee ik een gastcollege bij Hogeschool Leiden heb verzorgd.

Ik wil een lezing door een ervaringsdeskundige over herstel, ervaringsdeskundigheid en empowerment

Wil je ook een lezing, (gast)college of werkgroep over de HEE-beweging? Neem dan nu contact met me op. Ik maak iedere lezing volledig op maat voor jouw doel en doelgroep.