Een blog over wat voor buitenstaanders een surrealistische strijd moet lijken, die uiteindelijk draait om erkenning.
Wat is een ervaringsdeskundige?
Deze vraag stelde ik gisteren aan een collega. Een collega die niet bekend is met de HEE-beweging en de discussies in het veld van ervaringsdeskundigen. “Een ervaringsdeskundige is iemand die op een bepaald gebied ervaring heeft, en dit -zonder specifieke opleiding- inzet om een bepaald doel te bereiken,” was het antwoord.
Haar antwoord sloot naadloos aan op alle discussies die ik heb gehad over het woord ervaringsdeskundige. Want waar mijn collega bij het woord ervaringsdeskundige denkt aan de definities die in het woordenboek zijn opgeschreven, zullen ervaringsdeskundigen die in het werkveld werken als zorgverlener of hoopverlener -en een pittige mbo/hbo opleiding achter de rug hebben gedaan naast hun school van het leven- gaan steigeren.
De verschillende definities van ervaringsdeskundige
Volgens de definities van de WMEE mag je jezelf pas ervaringsdeskundige noemen als je in staat bent de drie bronnen van kennis toe te passen, hierop kunt reflecteren en analyseren, en dit functioneel kunt inzetten. Er zijn mensen die vinden dat je pas een ervaringsdeskundige bent als je voldoet aan de competenties van het beroepsregister. De Fontys Hogeschool gaat in haar definitie nog een stap verder. Hier ben je pas een ervaringsdeskundige als je een professionele hulpverlener bent die zelf ervaring heeft én voldoet aan de definitie van de WMEE (ervaringswerkers).
Voor de lezers die het nog niet hebben begrepen: volgens de laatste definitie ben ik geen ervaringsdeskundige. Dat klopt ook, ik ben geen hulpverlener en heb ik totaal de ambitie niet om dat te worden. Ik heb geen zin om een zorgopleiding te gaan volgen, waar ik als schrijver en spreker echt he-le-maal niets aan heb.
Deze laatste definitie heeft er zelfs toe geleid dat ik beschuldigd ben van het kapotmaken van mensen, omdat ik als ervaringsdeskundige werk zonder deze uitgebreide opleidingen te doen.
Grote verwarring over de verschillende definities
Ondertussen begrijpt niemand buiten de HEE-beweging hier nog iets van. Je was toch juist een ervaringsdeskundige omdat je je ervaringen -zonder opleiding- inzette? Hoe kan iemand dan beschuldigd worden van mensen kapot maken?
Zodra je een uitgebreide zorgopleiding hebt gehad ben je toch gewoon een professional? Dan is het fijn en van grote toegevoegde waarde als je ook nog eens ervaringsdeskundig bent, maar door je opleiding en je functie ben je een professional met ervaringsdeskundigheid geworden. Net zoals dat ik een professional met ervaringsdeskundigheid ben als spreker en schrijver.
Erkenning van het vak
Ik begrijp het wel. Het draait om erkenning. Erkenning dat werken met ervaringsdeskundigheid een vak is zoals ieder ander vak wat je deels leert in de praktijk en deels door opleiding. Dat iemand die enkel zijn eigen ervaring heeft zich ook ervaringsdeskundige noemt, verwaterd de kwaliteit die de professionals met ervaringsdeskundigheid voelen.
Zolang iedereen zich ervaringsdeskundige kan noemen, is er geen professionele kwaliteitsgarantie en daar worden de zorgprofessionals met ervaringsdeskundigheid op afgerekend als zij in behandelteams of op de kliniek werken. Zolang dit de situatie is, moeten zij nog veel harder knokken voor hun plek en salaris.
Werken in de belangenbehartiging heeft mij geleerd dat je de wereld slechts in hele kleine, mini-muizenstapjes kunt veranderen. Je bent een heel klein schakeltje van de maatschappij en je kunt het maar een heel klein duwtje geven. Het is onmogelijk om hun vast geankerde definitie die mijn collega zonder aarzeling gaf, te veranderen.
Wél kunnen we onszelf erkennen als professionals. Ik ben dus een professioneel spreker, schrijver met ervaringsdeskundigheid. De afgestudeerde zorgprofessionals hebben al een hele mooie term, die ze alleen mogen gebruiken als ze een professional zijn: ervaringswerker. En tussendoor ben ik -want ik heb er veel ervaring mee- ook een ervaringsdeskundige op het gebied van appeltaarten bakken. Het is alleen niet mijn vak.
Gelukkig maar.
Als professioneel spreker, schrijver, blogger, belangenbehartiging zet ik mijn ervaringsdeskundigheid in voor het doel van mijn opdrachtgever. Altijd de-stigmatiserend en met voldoende humor/zelfspot om zware materie bespreekbaar te maken. Ik heb een brede opleiding genoten, maar ik ben zeker geen hulpverlener. Interesse in een lezing, workshop of gastles? Stuur me een bericht: info@lonnekeslevensdans.nl .